Tlenek w?gla (czad) - o czym nale?y wiedzie?

Sk?d si? bierze czad i dlaczego jest tak niebezpieczny?

Tlenek w?gla potocznie zwany czadem jest gazem silnie truj?cym, bezbarwnym i bezwonnym, nieco l?ejszym od powietrza, co powoduje, ?e ?atwo si? z nim miesza i w nim rozprzestrzenia. Powstaje w wyniku niepe?nego spalania wielu paliw m.in.: drewna, oleju, gazu, benzyny, nafty, propanu, w?gla, ropy, spowodowanego brakiem odpowiedniej ilo?ci tlenu, niezb?dnej do zupe?nego spalania. Mo?e to wynika? z braku dop?ywu ?wie?ego (zewn?trznego) powietrza do urz?dzenia, w którym nast?puje spalanie albo z powodu zanieczyszczenia, zu?ycia lub z?ej regulacji palnika gazowego, a tak?e przedwczesnego zamkni?cia paleniska pieca lub kuchni. Jest to szczególnie gro?ne w mieszkaniach, w których okna s? szczelnie zamkni?te lub uszczelnione na zim?. Czad powstaje tak?e cz?sto w czasie po?aru. Niebezpiecze?stwo zaczadzenia wynika z faktu, ?e tlenek w?gla jest gazem niewyczuwalnym dla cz?owieka. Dostaje si? do organizmu przez uk?ad oddechowy, a nast?pnie jest wch?aniany do krwioobiegu. W uk?adzie oddechowym cz?owieka tlenek w?gla wi??e si? z hemoglobin? 210 razy szybciej ni? tlen, blokuj?c dop?yw tlenu do organizmu. Stwarza to powa?ne zagro?enie dla zdrowia i ?ycia cz?owieka. Uniemo?liwia prawid?owe rozprowadzanie tlenu we krwi i powoduje uszkodzenia mózgu oraz innych narz?dów Nast?pstwem ostrego zatrucia mo?e by? nieodwracalne uszkodzenie o?rodkowego uk?adu nerwowego, niewydolno?? wie?cowa i zawa? albo nawet ?mier?.

Jak zapobiega? zatruciu?

Podstawow? przyczyn? zatru? jest niepe?ne spalanie, do którego mo?e doj?? np. gdy zbyt szczelnie zamkni?te s? okna, brak jest w?a?ciwej wentylacji . Powoduje to powstawanie tlenku i utrudnia jego odp?yw. Tyle spalin wyp?ynie na zewn?trz ile ?wie?ego powietrza nap?ynie do pomieszczenia. Przede wszystkim nale?y wi?c zapewni? mo?liwo?? sta?ego dop?ywu ?wie?ego powietrza do paleniska (pieca gazowego, kuchenki gazowej, kuchni w?glowej lub pieca) oraz swobodny odp?yw spalin.

Pami?taj aby:

• nie zas?ania? kratek wentylacyjnych i otworów nawiewnych,
• przy instalacji urz?dze? i systemów grzewczych korzystaj z us?ug wykwalifikowanej osoby,
• dokonywa? okresowych przegl?dów instalacji wentylacyjnej i przewodów kominowych oraz ich czyszczenia. Gdy u?ywasz w?gla i drewna nale?y to robi? nie rzadziej ni? raz na 3 miesi?ce. Gdy u?ywasz gazu ziemnego czy oleju opa?owego - nie rzadziej ni? raz na pó? roku. Zarz?dca budynku lub w?a?ciciel ma obowi?zek m.in. przegl?du instalacji wentylacyjnej nie rzadziej ni? raz w roku.
• u?ytkowa? sprawne techniczne urz?dzenia, w których odbywa si? proces spalania zgodnie z instrukcj? producenta: kontrolowa? stan techniczny urz?dze? grzewczych,
• stosowa? urz?dzenia posiadaj?ce stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu;
• w sytuacjach w?tpliwych nale?y ??da? okazania wystawionej przez producenta lub importera urz?dzenia tzw. deklaracji zgodno?ci, tj. dokumentu zawieraj?cego informacje o specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urz?dzenia,
• w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzi? poprawno?? dzia?ania wentylacji, poniewa? nowe okna s? najcz??ciej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcze?niej stosowanych w budynku i mog? pogarsza? wentylacj?,
• systematycznie sprawdza? ci?g powietrza, np. poprzez przyk?adanie kartki papieru do otworu, b?d? kratki wentylacyjnej; je?li nic nie zak?óca wentylacji, kartka powinna przywrze? do wy?ej wspomnianego otworu lub kratki,
• cz?sto wietrzy? pomieszczenie, w których odbywa si? proces spalania (kuchnie, ?azienki wyposa?one w termy gazowe), a najlepiej zapewni?, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien,
• rozmie?ci? czujniki tlenku w?gla w cz??ci domu, w której sypia twoja rodzina. Dla zwi?kszenia bezpiecze?stwa, dodatkowe czujniki warto umie?ci? w ka?dym pomieszczeniu,
• nie spalaj w?gla drzewnego w domu, gara?u, na zamkni?tej werandzie itp., je?eli pomieszczenia te nie maj? odpowiedniej wentylacji,
• nie zostawiaj samochodu w gara?u na zapalonym silniku, nawet je?eli drzwi do gara?u pozostaj? otwarte
• nie bagatelizuj objawów duszno?ci, bólów i zawrotów g?owy, nudno?ci, wymiotów, oszo?omienia, os?abienia, przyspieszenia czynno?ci serca i oddychania, gdy? mog? by? sygna?em, ?e ulegasz zatruciu czadem; w takiej sytuacji nale?y natychmiast przewietrzy? pomieszczenie, w którym si? znajdujemy i zasi?gn?? porady lekarskiej.

Jakie s? objawy zatrucia tlenkiem w?gla?

• ból g?owy,
• zawroty g?owy,
• ogólne zm?czenie,
• duszno??,
• trudno?ciami z oddychaniem, oddech przyspieszony, nieregularny
• senno??,
• nudno?ci.

Os?abienie i znu?enie, które czuje zaczadzony, oraz zaburzenia orientacji i zdolno?ci oceny zagro?enia powoduj?, ?e jest on ca?kowicie bierny (nie ucieka z miejsca nagromadzenia trucizny), traci przytomno?? i - je?li nikt nie przyjdzie mu z pomoc? - umiera

Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem w?gla?

• nale?y natychmiast zapewni? dop?yw ?wie?ego, czystego powietrza,
• jak najszybciej wynie?? osob? poszkodowan? w bezpieczne miejsce, na ?wie?e powietrze,
• rozlu?ni? poszkodowanemu ubranie, ale nie rozbiera? go, gdy? nie mo?na doprowadzi? do jego przemarzni?cia
• wezwa? s?u?by ratownicze (pogotowie ratunkowe - tel. 999, stra? po?arna - tel. 998 lub 112) oraz pogotowie gazowe.

Je?li po wyniesieniu na ?wie?e powietrze zaczadzony nie oddycha, nale?y niezw?ocznie przyst?pi? do wykonania sztucznego oddychania i masa?u serca.

BEZPIECZNE  U?YTKOWANIE  GAZOWYCH GRZEJNIKÓW WODY PRZEP?YWOWEJ

Gaz jest szeroko rozpowszechnionym no?nikiem energii, stosowanym powszechnie w gospodarstwach domowych. Szczelno?? instalacji gazowej jest dla ka?dego oczywistym warunkiem bezpiecznego u?ytkowania gazu, gdy? jego mieszanina z powietrzem grozi wybuchem. Wi?kszo?? u?ytkowników gazu nie wie jednak kiedy mo?e pojawi? si? zagro?enie zatruciem tlenkiem w?gla (potocznie zwanym czadem).

W Polsce ka?dego roku, z powodu zatrucia tlenkiem w?gla pochodz?cym z gazowych grzejników wody przep?ywowej, umiera ok. 100 osób, a kilka razy wi?cej ulega zatruciu wymagaj?cym hospitalizacji.

Przewa?aj?ca wi?kszo?? wypadków ?miertelnych zdarza si? mi?dzy 1 listopada a 31 marca, a wi?c w porze ch?odnej. Przyczyn? s? zamkni?te, szczelne okna. Mo?na ?atwo zapobiec powstawaniu tlenku w?gla i jego przenikaniu do mieszka?, spe?niaj?c cztery podstawowe warunki bezpiecznego u?ytkowania urz?dze? spalaj?cych gaz. S? to:

1. prawid?owa instalacja,
2. sta?y dop?yw ?wie?ego powietrza,
3. swobodny odp?yw spalin,
4. w?a?ciwa eksploatacja zapewniaj?ca dobry stan techniczny urz?dzenia gazowego.

S? one przedstawione poni?ej w skrócie.

PRAWID?OWA INSTALACJA

Zainstalowania lub wymiany piecyka gazowego mo?e dokona? jedynie uprawniony specjalista, zgodnie z instrukcj? producenta. Wykonywanie prac instalacyjnych i regulacyjnych przez osob? nieuprawnion? mo?e stworzy? zagro?enie dla zdrowia i ?ycia mieszka?ców. Takie same wymagania co do prac instalacyjnych i regulacyjnych , dotycz? kuchenek gazowych. Kuchenka powinna znajdowa? si? jak najbli?ej wywiewnej kratki wentylacyjnej, a stanowiska pracy powinny by? usytuowane mi?dzy oknem a kuchenk?, tak, aby nad nimi nast?powa? przep?yw ?wie?ego powietrza.

STA?Y DOP?YW ?WIE?EGO POWIETRZA

Sta?y dop?yw ?wie?ego (zewn?trznego) powietrza do urz?dzenia, w którym nast?puje spalanie gazu ma podstawowe znaczenie. Brak dop?ywu ?wie?ego powietrza powoduje niedobór tlenu. Wynikiem tego niedoboru jest niezupe?ne spalanie i powstawanie tlenku w?gla. Nast?puje to wówczas, gdy np. okna mieszkania s? szczelnie zamkni?te. Sta?y dop?yw ?wie?ego powietrza do mieszkania jest równie? warunkiem niezb?dnym swobodnego odp?ywu spalin. W zwi?zku z tym nale?y pami?ta?, aby przed ka?d? k?piel? dobrze przewietrzy? ?azienk?, szczelne okna by?y wyposa?one w nawiewniki powietrza, a podczas k?pieli uchylone by?o okno w mieszkaniu lub lufcik. Zas?anianie kratek wentylacyjnych, zarówno nawiewnej w drzwiach do ?azienki, jak i wywiewnej na wlocie do przewodu wentylacyjnego, grozi ?miertelnym zatruciem.

SWOBODNY ODP?YW SPALIN

Piecyk gazowy powinien by? szczelnie przy??czony do przewodu spalinowego, a przewód spalinowy musi by? szczelny i dro?ny. Nieszczelny komin powoduje os?abienie ci?gu lub mo?e by? przyczyn? przenikania spalin do s?siaduj?cych z nim pomieszcze?. Przewody kominowe (dymowe, spalinowe i wentylacyjne) nale?y kontrolowa? zgodnie z obowi?zuj?cymi przepisami. Kontrola powinna by? przeprowadzona przez osoby uprawnione, a obowi?zek poddania obiektu kontroli spoczywa na w?a?cicielu lub zarz?dcy. Warunkiem swobodnego odp?ywu spalin jest jednak nie tylko dro?ny przewód spalinowy, lecz tak?e sta?y dop?yw ?wie?ego powietrza do pomieszczenia, w którym nast?puje spalanie gazu. Nie b?dzie odp?ywu spalin, je?eli pracuj?cy piecyk gazowy b?dzie si? znajdowa? w zamkni?tym, uszczelnionym mieszkaniu. Sta?y dop?yw powietrza do pomieszczenia, w którym w??czono piecyk gazowy, jest wi?c warunkiem niezb?dnym do spe?nienia dwóch podstawowych wymaga? bezpiecze?stwa - zupe?nego spalania gazu i swobodnego odp?ywu spalin.

Podczas k?pieli nie nale?y w??cza? wentylatora w kuchni lub w innym miejscu w mieszkaniu, poniewa? jego dzia?anie os?abia naturalny ci?g spalin w przewodzie spalinowym piecyka gazowego.

DOBRY STAN TECHNICZNY URZ?DZENIA GAZOWEGO

Urz?dzenia gazowe powinny by? utrzymywane w czysto?ci i w dobrym stanie technicznym, a tak?e okresowo kontrolowane zgodnie z zaleceniami producenta. Obowi?zek utrzymania wymaganego stanu technicznego urz?dze? gazowych i ich udost?pnienia do kontroli nak?ada na u?ytkownika lokalu Rozporz?dzenie Ministra Spraw Wewn?trznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych u?ytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. Nr 74 z dnia 9.09.1999r., poz. 836, § 17 ust. 1 i 2). W trosce o bezpiecze?stwo w?asne i swojej rodziny do tego obowi?zku powinien si? poczuwa? ka?dy u?ytkownik urz?dze? gazowych. Piecyk gazowy u?ywany od wielu lat nale?y niezw?ocznie zg?osi? do kontroli. Stary, zu?yty, nie czyszczony i rozregulowany piecyk gazowy zagra?a ?yciu. Naprawa i konserwacja urz?dzenia gazowego mo?e by? powierzona wy??cznie osobom posiadaj?cym odpowiednie uprawnienia.

Pami?tajmy !

Od stosowania si? do powy?szych rad mo?e zale?e? zdrowie i ?ycie Twoje oraz Twoich bliskich. Wystarczy jedynie odrobina przezorno?ci.

?ród?o:http://www.straz.gov.pl/porady/czad